Efni
Landfræðissaga Íslands er undirstöðurit um könnun landsins og er jafnframt vísinda- og rannsóknasaga Íslands frá örófi alda til loka 19. aldar auk þess að fjalla um ýmsa aðra þætti íslenskrar menningarsögu
Þetta er þriðja bindi af fimm. Nú er til umræðu tímabilið frá seinni hluta 18. aldar fram undir 1850. Þorvaldur fjallar fyrst um framfarahugmyndir Íslendinga og almennt um stöðu vísindanna á Vesturlöndum í kjölfar frönsku byltingarinnar.
Svo víkur sögunni að Eggerti Ólafssyni og Bjarna Pálssyni og greint frá ævi þeirra og störfum. Ítarlega er sagt frá Sveini Pálssyni lækni og rannsóknum hans, löngu áður en frásagnir hans og hugmyndir birtust á prenti.
Þorvaldur rekur aðdraganda og framkvæmd strandmælinganna, bæði hinna fyrri og seinni. Þríhyrningamælingarnar mörkuðu þáttaskil í könnun landsins og voru þrekvirki sem nútímamenn eiga erfitt með að ímynda sér. Hér hefur Þorvaldur reist mönnum eins og Løvenørn aðmíráli og mælingamönnunum Ohlsen, Frisak og Scheel minnisvarða sem þeir eiga vissulega skilið.
Rækilega er fjallað um Björn Gunnlaugsson, „spekinginn með barnshjartað“, sem mældi fyrstur manna allar byggðir landsins og hluta hálendisins svo að unnt var að gefa út „Uppdrátt Íslands“ – fyrsta sæmilega kort af landinu öllu.
Af þeim fjölda útlendinga, sem við sögu koma, má nefna Sir Joseph Banks, Sir John Stanley, Sir William Jackson Hooker, Ebenezer Henderson og Paul Gaimard.
Fjöldi mynda prýðir þessa glæsilegu bók.